و خدایی که در کمین ستمگر است… (به بهانهٔ آیهٔ ۹۰ سورهٔ یونس)

🔸 سرانجامِ فرعون و سپاه انبوه او، که از روی ستمگری و دشمنی بنی‌اسرائیل را دنبال می‌کردند، این بود که همگی در دل دریایی خروشان و بی‌کران غرق شدند. قدرتی با عظمت و حائل، فرعون را که به سپاه بزرگش می‌نازید و بنی‌اسرائیل را «خس و خاشاک» می‌دانست(1)سورهٔ شعراء، ۵۴ فرا گرفت.

🔸 چه چیزی بنی‌اسرائیل را لایق چنین یاری شگفتی از جانب خدا کرد؟

اینکه بگوییم بنی‌اسرائیل ایمانی کامل به خدا داشتند و از این رو لایق یاری او شدند درست نیست. می‌دانیم که در ایمان بسیاری از بنی‌اسرائیل خلل‌هایی وجود داشت؛ خلل‌هایی که بعد از نجات آنها از دست فرعون نیز به وضوح آشکار شد.

اما، فارغ از اینکه ایمان آنها تا چه حد کامل بود، حرکت آنان برای خروج از سیطرهٔ ستم فرعون، و تلاش برای آزاد شدن از بردگی، حرکتی ایمانی به شمار می‌رفت. این میزان از ایمان از جانب ستم‌دیدگانی که مورد تبعیض و در ضعف بودند، کفایت می‌کرد تا خدا در صف آنان قرار گیرد و با آنان همراه شود.

🔸 در طول تاریخ تعداد ستم‌گرانی که برای توجیه ستم خود به دین متوسل شده‌اند بی‌شمار زیاد بوده است. کافی است به دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس و تاریخ کلیسای قرون وسطی و تاریخ استعمارگری و برده‌داری و … نگاهی بیندازید.

و کافی است نگاهی به قرآن بیندازید! و به اینکه خدا پشت و پناه ستم‌دیدگان است و در کمین ستم‌کاران، هر چند که ستم‌کار به ظاهر خود را به دین منتسب کند.

🔸 آیات ابتدایی سورهٔ قصص:

فرعون در سرزمین [مصر] سر برافراشت، و مردم آن را طبقه طبقه ساخت؛ طبقه‌ای از آنان را زبون می‌داشت: پسرانشان را سر می‌برید، و زنانشان را [برای بهره‌کشی‌] زنده بر جای می‌گذاشت، که وی از فسادکاران بود. (۴)

و چنین اراده کردیم که بر کسانی که در آن سرزمین فرو دست شده بودند منّت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم‌] گردانیم، و ایشان را وارث [زمین‌] کنیم، (۵)

و در زمین قدرتشان دهیم، و به فرعون و هامان و لشکریانشان آنچه را که از جانب آنان بیمناک بودند، بنمایانیم. (۶)

پی‌نوشت

پی‌نوشت
1 سورهٔ شعراء، ۵۴

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *