امام علی(ع)، در مسیر به سمت صفین برای مبارزه با معاویه، پس از گذشتن از مدائن به شهر «انبار» نزدیک شد. در این منطقه، دهقانان آن سرزمین، که مردمی از فارس بودند، در حالی که چارپایانی با خود داشتند به استقبال علی(ع) آمدند. ایشان چون به نزدیکی امام(ع) رسیدند از مرکب پیاده شدند و در رکابش شروع به دویدن کردند.
علی(ع) خطاب به ایشان فرمود: «این چارپایان كه با خود دارید برای چیست و از این كار كه می‌کنید چه قصدى دارید؟» گفتند: «این كار كه كردیم، عادتِ ما در بزرگداشتِ امیران است. وامّا این استران را براى تو هدیه آورده‌ایم، و براى تو و مسلمانان غذا فراهم آورده‌ایم و براى چارپایانتان علوفه بسیار آماده كرده‌ایم.»
علی(ع) پاسخ داد: «امّا این عادت كه می‌پندارید مایه‌ی بزرگداشت امیران است، به خدا سوگند كه ایشان را سودى ندارد و با این كار، تنها خود و بدن‌هاتان را به رنج مى‌افكنید، پس دیگر این كار را نكنید. و امّا این چارپایانتان، اگر دوست دارید آنها را به عوض مالیات [و نه هدیه] از شما می‌پذیریم. و امّا غذایى كه براى ما فراهم كرده‌اید، خوش نمى‌داریم از دارایى شما جز با پرداخت بهاى آن بخوریم.»
گفتند: «اى امیرمؤمنان! آن را قیمت مى‌نهیم و سپس بهایش را دریافت مى‌كنیم.»
گفت: «در آن صورت چنان که هست قیمت‌گذاری نمی‌کنید، ما به آنچه داریم بسنده مى‌كنیم.»
گفتند: «اى امیرمؤمنان! ما مولایان و خواجگانى نامدار از عرب داریم، آیا ما را از اینکه به ایشان هدیه دهیم و ایشان را از اینکه چیزی از ما بپذیرند نیز منع می‌کنی؟»
گفت: «مردم عرب دوستان [و برادران] شمایند[1] ،هیچ یك از مسلمانان را نمى‌سزد كه از شما هدیه پذیرد. هر كه به زور مالى از شما گرفت، ما را آگاه كنید.
(برگرفته از کتاب «پیکار صفین»، نوشته‌ی نصر بن مزاحم، ترجمه پرویز اتابکی)
پاورقی‌ها:
- کلمه‌ی «دوست» در اینجا ترجمه‌ی «مولی» است. «مولی» در زبان عربی هم به معنی آقا و سرور و هم به معنی دوست‌دار به کار می‌رود. امام(ع) در این سخن به زیبایی سخن دهقانان را که گفته بودند «ما سرورانی از عرب داریم» به این سمت چرخانده که همه‌ی عرب دوستان شمایند و برادران شما در دین. ↑